Trong ba tháng đầu năm 2025, chúng ta đang chứng kiến một sự kiện mang tính lịch sử đối với hệ thống tài chính toàn cầu: niềm tin vào đồng đô la Mỹ (USD) - trụ cột của trật tự tiền tệ quốc tế gần một thế kỷ qua - đang bị lung lay nghiêm trọng. Chỉ số đồng đô la (DXY) đã giảm 8,2% kể từ đầu năm và hiện đang giao dịch ở mức thấp nhất trong ba năm, khoảng 99,5 điểm. Điều đáng chú ý là phản ứng bất thường của thị trường: thay vì tìm đến USD như một "tài sản trú ẩn an toàn" trong thời kỳ biến động, nhà đầu tư toàn cầu đang rút khỏi các tài sản bằng đô la, bao gồm cả trái phiếu chính phủ Mỹ. Hiện tượng này gợi nhớ đến "Cú sốc Nixon" năm 1971 - khi Tổng thống Richard Nixon chấm dứt khả năng chuyển đổi USD sang vàng, đánh dấu sự kết thúc của một kỷ nguyên tài chính và khởi đầu cho một kỷ nguyên mới. Liệu chúng ta đang chứng kiến một "Cú sốc Trump" tương tự với hệ quả sâu rộng cho trật tự tiền tệ toàn cầu?
Nội dung chính
Nền Tảng Lịch Sử Của Vị Thế Thống Trị Của Đồng Đô La
- Từ Bretton Woods đến "Cú sốc Nixon"
- Sự củng cố vị thế trong kỷ nguyên tiền tệ thả nổi
Biến Động Thị Trường Gần Đây: "Cú Sốc Trump"
- Chính sách thuế quan gây chấn động thị trường
- Phản ứng bất thường của thị trường
- Dữ liệu thị trường hiện tại
Nguyên Nhân Sâu Xa Của Cuộc Khủng Hoảng Niềm Tin
- Chính sách thương mại và bất ổn chính trị
- Tình trạng nợ ngày càng tăng của Mỹ
- Xu hướng phi đô la hóa toàn cầu
- Sự phát triển của tiền kỹ thuật số và blockchain
Tác Động Tiềm Tàng Đến Hệ Thống Tài Chính Toàn Cầu
- Mất "đặc quyền quá đáng"
- Chi phí vay mượn có thể tăng cao
- Tác động đến thị trường toàn cầu
Triển Vọng Tương Lai Của Đồng Đô La
- Khả năng phục hồi trong ngắn hạn
- Kịch bản suy yếu dài hạn
Sự Nổi Lên Của Các Đồng Tiền Thay Thế
- Sự trỗi dậy của Euro và Yên
- Sự gia tăng của các đồng tiền mới nổi và vàng
Hàm Ý Cho Nhà Đầu Tư Và Các Nền Kinh Tế
- Tác động đến chiến lược đầu tư toàn cầu
- Tác động đến các nền kinh tế mới nổi
- Tác động đến Việt Nam
Nhận Định Từ Các Chuyên Gia Trên Nền Tảng X (Twitter)
Kết Luận: Bước Ngoặt Lịch Sử Cho Trật Tự Tiền Tệ Toàn Cầu?
Nền Tảng Lịch Sử Của Vị Thế Thống Trị Của Đồng Đô La
Từ Bretton Woods đến "Cú sốc Nixon"
Vị thế thống trị của đồng đô la Mỹ được xác lập chính thức tại Hội nghị Bretton Woods năm 1944, khi các cường quốc đồng minh thiết lập một hệ thống tiền tệ quốc tế mới với USD neo giá vào vàng ở mức 35 USD/ounce, và các đồng tiền khác neo giá vào USD. Hệ thống này đặt đồng đô la vào vị trí trung tâm của trật tự tiền tệ toàn cầu, khiến nó trở thành "mặt trời" mà xung quanh đó các đồng tiền khác xoay vần.
Tuy nhiên, đến ngày 15/8/1971, Tổng thống Richard Nixon đã gây chấn động khi tuyên bố tạm ngưng khả năng chuyển đổi USD sang vàng. Sự kiện này, sau này được gọi là "Cú sốc Nixon", đánh dấu cái chết của hệ thống Bretton Woods. John Connally, Bộ trưởng Tài chính thời Nixon, đã nói với các đối tác quốc tế một cách thẳng thừng: "Đồng đô la là tiền tệ của chúng tôi, nhưng là vấn đề của các bạn".
Sự củng cố vị thế trong kỷ nguyên tiền tệ thả nổi
Điều đáng ngạc nhiên là thay vì suy yếu vị thế của USD, "Cú sốc Nixon" lại củng cố thêm vị trí trung tâm của đồng tiền này trong hệ thống tài chính toàn cầu ngày càng kết nối. Mặc dù Mỹ chỉ đóng góp khoảng 1/4 nền kinh tế toàn cầu, nhưng hơn 57% dự trữ ngoại hối chính thức thế giới là bằng USD (theo IMF). Không chỉ vậy, 54% hóa đơn xuất khẩu toàn cầu được định giá bằng USD, 60% các khoản vay và tiền gửi quốc tế, và 70% trái phiếu quốc tế được phát hành bằng USD. Trong giao dịch ngoại hối, 88% các giao dịch có liên quan đến đồng đô la.
Sự thống trị này tạo ra cái gọi là "đặc quyền quá đáng" cho Mỹ - một thuật ngữ được đặt ra bởi cựu Tổng thống Pháp Valéry Giscard d'Estaing. Đặc quyền này cho phép Mỹ vay mượn với chi phí thấp hơn và mua hàng hóa nước ngoài với giá rẻ hơn, đồng thời cung cấp cho Washington quyền lực áp đặt lệnh trừng phạt tài chính nhắm vào các đối thủ địa chính trị.
Biến Động Thị Trường Gần Đây: "Cú Sốc Trump"
Chính sách thuế quan gây chấn động thị trường
Vào đầu tháng 4/2025, chính quyền Trump đã công bố một chế độ thuế quan hung hãn mà cả quy mô lẫn phương pháp luận đều gây sốc ngay cả với nhiều người ủng hộ ông. Đứng trước cuộc nổi loạn trên thị trường tài chính, Tổng thống đã công bố tạm dừng một phần trong 90 ngày, nhưng nhà đầu tư vẫn lo lắng. Điều bất thường là đồng đô la, vốn thường mạnh lên trong thời kỳ biến động tài chính và kinh tế, lại sụt giảm mạnh.
Sự việc này được mệnh danh là "Ngày Giải phóng" khi Trump áp thuế theo tỷ lệ tương ứng lên tất cả các đối tác thương mại. Sau đó, ông đã tạm hoãn 90 ngày đối với hầu hết các nước, ngoại trừ Trung Quốc. Tình hình trở nên tồi tệ hơn khi Trump nâng thuế đối với Trung Quốc lên 125% để đáp trả việc Bắc Kinh áp thuế đối kháng đáng kể lên Mỹ.
Phản ứng bất thường của thị trường
Thông thường, khi thị trường chứng khoán gặp khó khăn, nhà đầu tư tìm nơi trú ẩn an toàn trong trái phiếu Mỹ, đẩy giá trị đồng đô la tăng cao. Nhưng kể từ khi Trump công bố các biện pháp thuế quan, điều ngược lại đã xảy ra. Thay vì đổ xô đến đồng đô la, các nhà đầu tư toàn cầu dường như đang chạy trốn khỏi nó.
Đồng đô la đã chạm mức thấp nhất trong ba năm vào thứ Sáu tuần trước và tiếp tục giảm trong cuối tuần. Một đồng đô la, vốn có giá trị 0,97 euro khi Trump nhậm chức, hiện chỉ còn giá trị 0,88 euro. Trong tuần trước, chỉ số đồng đô la DXY đã giảm 2,8%, đánh dấu tuần tồi tệ thứ bảy trong ba thập kỷ qua.
Đặc biệt, USD đã yếu đi đáng kể so với các đồng tiền "trú ẩn an toàn" khác như franc Thụy Sĩ và yên Nhật, cũng như vàng. Việc đồng bạc xanh dường như bị loại khỏi câu lạc bộ chọn lọc này là một sự phát triển gây sốc đối với nhiều nhà phân tích và nhà đầu tư.
Khi thị trường chứng khoán lao dốc, một xu hướng đáng báo động đã xuất hiện: nhà đầu tư đang bán tháo trái phiếu chính phủ Mỹ. Lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm đã tăng vọt từ 4% lên 4,5% chỉ trong một tuần, một sự nhảy vọt lớn đối với thị trường trái phiếu, cho thấy một đợt bán tháo lớn. Nhà đầu tư đang đổ tiền vào euro, yên, bảng Anh và vàng thay vì đồng đô la.
Dữ liệu thị trường hiện tại
Tính đến ngày 17/4/2025, chỉ số DXY đang giao dịch ở mức 99,5, phục hồi nhẹ từ mức thấp gần đây. Dù vậy, so với đầu năm, chỉ số này đã giảm 8,2%, cho thấy sự suy yếu đáng kể của đồng bạc xanh.
Xu hướng suy yếu của USD diễn ra trong bối cảnh dữ liệu kinh tế Mỹ vẫn tương đối tích cực. Doanh số bán lẻ của Mỹ đã tăng vọt trong tháng 3, đánh dấu tăng trưởng mạnh nhất trong hơn hai năm và nêu bật sự kiên cường liên tục của người tiêu dùng bất chấp những bất ổn kinh tế rộng lớn hơn.
Đáng chú ý, trong bài phát biểu hôm thứ Tư, Chủ tịch Fed Jerome Powell đã cảnh báo rằng thuế quan có thể thúc đẩy lạm phát và làm chậm tăng trưởng, gây phức tạp cho nhiệm vụ kép của Fed về ổn định giá cả và tối đa hóa việc làm. Powell cũng báo hiệu rằng Fed không vội vàng cắt giảm lãi suất, viện dẫn nhu cầu cần thêm độ rõ ràng trước khi đưa ra bất kỳ động thái chính sách nào.
Nguyên Nhân Sâu Xa Của Cuộc Khủng Hoảng Niềm Tin
Chính sách thương mại và bất ổn chính trị
Chính sách thuế quan của chính quyền Trump không chỉ gây ra những lo ngại tức thời về triển vọng tăng trưởng và lạm phát, mà còn làm suy yếu niềm tin dài hạn vào sự ổn định và khả năng dự đoáo của chính sách kinh tế Mỹ. Mark Sobel, Chủ tịch Mỹ của OMFIF, một think-tank tài chính, và cựu quan chức cấp cao của Bộ Tài chính, nhận xét: "Cuộc chiến thương mại chỉ là ví dụ mới nhất về sự coi thường của chính quyền này đối với phần còn lại của thế giới. Là một đối tác và đồng minh đáng tin cậy là trụ cột quan trọng của sự thống trị của đồng đô la Mỹ, và đã bị vứt bỏ".
Kevin Gallagher, giám đốc Trung tâm Chính sách Phát triển Toàn cầu tại Đại học Boston, nhận định: "Còn quá sớm để nói liệu chúng ta đang chứng kiến sự suy tàn của đồng đô la, nhưng đồng đô la chắc chắn đã được đưa vào 'danh sách theo dõi'". Đối với phần còn lại của thế giới, "Hoa Kỳ không còn là vô tội cho đến khi được chứng minh là có tội, mà là ngược lại".
Noah Smith, một blogger kinh tế hàng đầu, đã viết trong một bài đăng so sánh tình hình hiện tại với sự tháo chạy vốn thường thấy trong thời kỳ khủng hoảng ở các nền kinh tế mới nổi: "Thế giới đang đối xử với Mỹ như một quốc gia đang phát triển".
Tình trạng nợ ngày càng tăng của Mỹ
Hoa Kỳ, hiện là quốc gia có nợ lớn nhất trong lịch sử, đang đối mặt với một quỹ đạo nợ đe dọa sự ổn định kinh tế của mình. Với nợ liên bang vượt quá 34 nghìn tỷ USD và tăng nhanh hàng ngày, việc thiếu các cải cách tài chính có ý nghĩa báo hiệu rủi ro hệ thống. Jim Rogers lưu ý: "Nợ càng ngày càng cao hơn mỗi ngày, và người dân ở Washington dường như không quan tâm", nổi bật sự tự mãn của các nhà hoạch định chính sách.
Về mặt lịch sử, các đồng tiền dự trữ sụp đổ khi tỷ lệ nợ trên GDP vượt quá ngưỡng bền vững - một mô hình được phản ánh trong sự suy giảm của đồng bảng Anh sau Thế chiến II. Không có các biện pháp thắt lưng buộc bụng, Mỹ có nguy cơ lặp lại quỹ đạo này, làm suy yếu niềm tin toàn cầu vào chứng khoán Kho bạc và tài sản tính bằng đô la.
Tính đến năm 2025, nợ của Mỹ đã vượt qua 35 nghìn tỷ USD. Nhiều yếu tố đang góp phần: các nhà đầu tư nước ngoài lo lắng. Nợ cao có nghĩa là vay mượn nhiều hơn, in tiền nhiều hơn và cuối cùng là lạm phát cao hơn.
Khi nhà đầu tư lo ngại một quốc gia không thể quản lý nợ của mình, họ tìm kiếm nơi khác. Điều này làm giảm nhu cầu đối với trái phiếu Kho bạc Mỹ. Khi trái phiếu trở nên kém ưa chuộng, đồng đô la cũng vậy.
Xu hướng phi đô la hóa toàn cầu
Có lẽ sự thay đổi cấu trúc quan trọng nhất là xu hướng phi đô la hóa đang diễn ra. Trong nhiều năm, các quốc gia đã bày tỏ lo ngại về sự thống trị của đồng đô la. Đến năm 2025, họ cuối cùng đang hành động.
Các quốc gia BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi) đang đi đầu trong quá trình phi đô la hóa thông qua các thỏa thuận thương mại song phương và các hệ thống thanh toán thay thế như Hệ thống thanh toán liên ngân hàng xuyên biên giới (CIPS). Năm 2023, hơn 40% các khoản thanh toán thương mại của Trung Quốc đã bỏ qua đồng đô la, tăng 150% kể từ năm 2020. Việc Nga áp dụng đồng nhân dân tệ cho xuất khẩu năng lượng và cơ chế thương mại dựa trên rupee của Ấn Độ làm phân mảnh thêm nữa sự thống trị của đồng đô la.
Căng thẳng địa chính trị, đặc biệt là các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Nga và Iran, đã đẩy nhanh sự thay đổi này, thúc đẩy các quốc gia cách ly nền kinh tế của họ khỏi sự vũ khí hóa tài chính tập trung vào đồng đô la.
Ngay cả các ngân hàng trung ương cũng đang thay đổi dự trữ của họ. IMF báo cáo rằng đồng đô la hiện chỉ chiếm chưa đến 58% dự trữ tiền tệ toàn cầu - mức thấp nhất trong hai thập kỷ.
Xu hướng phi đô la hóa này đang phát triển mạnh hơn vì:
· Các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc và Ấn Độ đang mở rộng ảnh hưởng quốc tế của họ
· Thỏa thuận thương mại khu vực đang được ký kết, bỏ qua đồng đô la
· Công nghệ thanh toán mới đang làm giảm rào cản đối với việc sử dụng các đồng tiền thay thế
Sự phát triển của tiền kỹ thuật số và blockchain
Một lực lượng gây rối loạn khác là sự trỗi dậy của tiền kỹ thuật số và các hệ thống tài chính dựa trên blockchain. Năm 2025:
· Các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới đang phát triển Tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) nội địa
· Trung Quốc đã mở rộng sử dụng nhân dân tệ kỹ thuật số
· Các khối thương mại đang thí điểm các hệ thống thanh toán liên ngân hàng không cần USD
Các hệ thống này bỏ qua các mạng lưới truyền thống dựa trên đồng đô la như SWIFT, giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ trong thương mại và tài chính. Những đổi mới kỹ thuật số đang làm cho việc thanh toán bằng đồng tiền địa phương dễ dàng hơn, làm suy yếu vai trò của đồng đô la như phương tiện giao dịch mặc định của thế giới. Sự tích hợp của blockchain và CBDC hỗ trợ xu hướng phi đô la hóa rộng lớn hơn đã diễn ra.
Tác Động Tiềm Tàng Đến Hệ Thống Tài Chính Toàn Cầu
Mất "đặc quyền quá đáng"
Sự thống trị của đồng đô la đã mang lại cho Mỹ cái gọi là "đặc quyền quá đáng" - khả năng vay mượn với chi phí thấp hơn và mua hàng hóa nước ngoài với giá rẻ hơn. Tuy nhiên, một số thành viên trong chính quyền Trump lại cho rằng chi phí của vị thế tiền tệ dự trữ lớn hơn lợi ích, vì nó làm cho đồng tiền Mỹ quá mạnh và gây hại cho các nhà xuất khẩu Mỹ.
"Mặc dù đúng là nhu cầu đối với đồng đô la đã giữ lãi suất vay mượn của chúng ta ở mức thấp, nhưng nó cũng đã giữ cho thị trường tiền tệ bị bóp méo", Stephen Miran, chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế của chính quyền Trump, cho biết trong một bài phát biểu tuần trước. "Quá trình này đã đặt gánh nặng quá mức cho các công ty và công nhân của chúng ta, khiến sản phẩm và lao động của họ không cạnh tranh được trên sân khấu toàn cầu".
JD Vance, Phó Tổng thống, khi còn là thượng nghị sĩ Ohio, đã nói trong phiên điều trần của Thượng viện với Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell vào năm 2023: "Bạn có thể tranh luận rằng tình trạng đồng tiền dự trữ là một khoản trợ cấp khổng lồ cho người tiêu dùng Mỹ, nhưng là một khoản thuế khổng lồ đối với các nhà sản xuất Mỹ", gợi ý rằng đồng đô la mạnh và hàng nhập khẩu rẻ đã giúp làm rỗng ngành công nghiệp Mỹ.
Chi phí vay mượn có thể tăng cao
Một hệ quả trực tiếp của sự suy giảm niềm tin vào đồng đô la là chi phí vay mượn của Mỹ có thể tăng lên. Người nước ngoài đầu tư gần 2 nghìn tỷ USD vào Mỹ mỗi năm. Các nhà đầu tư nước ngoài, cả cá nhân và chính phủ, sở hữu 30% nợ của Mỹ. Việc họ rút lui là một nguyên nhân đáng lo ngại, đặc biệt vì nó có thể dẫn đến chi phí vay mượn tăng cao đối với Mỹ vào thời điểm nợ quốc gia đang tăng vọt.
Ngoài ra, đặc quyền phát hành nợ quốc tế bằng tiền của mình — điều mà hầu hết các quốc gia khác không thể làm — có thể bị suy yếu nếu nhà đầu tư mất niềm tin vào USD. Điều này sẽ khiến Mỹ khó khăn hơn trong việc giải quyết vấn đề thâm hụt thương mại và tài trợ chi tiêu công.
Tác động đến thị trường toàn cầu
Các diễn biến gần đây cũng đặt ra câu hỏi về tác động của việc suy giảm niềm tin vào đồng đô la đối với thị trường toàn cầu. George Saravelos, trưởng bộ phận nghiên cứu ngoại hối toàn cầu tại Deutsche Bank, đã viết trong một báo cáo: "Mặc dù Tổng thống Trump đã đảo ngược về thuế quan, nhưng thiệt hại đối với USD đã được thực hiện. Thị trường đang đánh giá lại sự hấp dẫn cấu trúc của đồng đô la với tư cách là đồng tiền dự trữ toàn cầu của thế giới và đang trải qua quá trình phi đô la hóa nhanh chóng".
Không chỉ vậy, chúng ta đang chứng kiến "sự sụp đổ đồng thời về giá của tất cả tài sản Mỹ bao gồm cổ phiếu, đồng đô la so với dự trữ ngoại hối thay thế và thị trường trái phiếu," như Saravelos đã viết. "Chúng ta đang bước vào lãnh thổ chưa được khám phá trong hệ thống tài chính toàn cầu".
Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng vị thế dự trữ của đồng đô la khó có thể kết thúc, đơn giản vì thiếu các sự thay thế khả thi. Euro là một liên minh tiền tệ nhưng 20 quốc gia khác nhau, Trung Quốc giữ nhân dân tệ trong một giới hạn chặt chẽ, hạn chế khả năng chuyển đổi của nó, và các đồng tiền như franc Thụy Sĩ và yên Nhật quá nhỏ để trở thành ứng cử viên. Hay nói cách khác, đồng đô la không chỉ là "chiếc áo ít bốc mùi nhất trong tủ quần áo", mà còn là chiếc duy nhất vừa vặn.
Triển Vọng Tương Lai Của Đồng Đô La
Khả năng phục hồi trong ngắn hạn
Mặc dù đồng đô la có thể đang trải qua một giai đoạn suy yếu ngắn hạn do đợt bán tháo gần đây, một số nhà phân tích tin rằng nó vẫn có thể phục hồi. Bill Dudley, cựu lãnh đạo Cục Dự trữ Liên bang New York, lập luận rằng đồng tiền Mỹ thậm chí có thể mạnh lên. Thuế quan sẽ vừa làm suy yếu nền kinh tế Mỹ vừa thúc đẩy lạm phát, trong khi ở nơi khác, tác động đến tăng trưởng kinh tế có thể sẽ rõ rệt hơn nhiều.
Điều đó có nghĩa là các ngân hàng trung ương khác có khả năng cắt giảm lãi suất mạnh hơn Fed, và có thể dẫn đến việc các đồng tiền đó suy yếu so với đồng đô la. Trading Economics dự đoán chỉ số đồng đô la sẽ tăng lên mức 103,65 trong 12 tháng tới, cho thấy niềm tin vào khả năng phục hồi dài hạn của đồng tiền này.
Kịch bản suy yếu dài hạn
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lại có cái nhìn bi quan hơn. Stephen Jen, một chiến lược gia ngoại hối lâu năm và là người đứng đầu Eurizon SLJ Capital, đã lâu chỉ ra rằng nhiều điều kỳ lạ về kinh tế vĩ mô - chẳng hạn như thu nhập đô la trung bình của Mississippi, bang nghèo nhất của Mỹ, tương đương với Đức và Anh, và cao hơn đáng kể so với Nhật Bản - được giải thích tốt nhất bởi đồng đô la được định giá quá cao một cách "thô thiển".
Jen ước tính rằng đồng đô la được định giá cao hơn khoảng 19% so với các đồng tiền chính khác, và cho rằng nó có thể suy yếu thậm chí vượt quá con số này nếu suy thoái kinh tế Mỹ mạnh đến mức buộc Cục Dự trữ Liên bang phải cắt giảm lãi suất một cách quyết liệt. Khi đó, các lực lượng chu kỳ, cấu trúc và chính trị sẽ cùng nhau góp phần làm suy yếu đáng kể đồng bạc xanh. "Các vì sao đang xếp hàng cho đồng đô la bắt đầu một sự điều chỉnh kéo dài nhiều năm," Jen viết trong một thư gửi khách hàng tuần trước.
Longforecast.com cũng dự báo sự suy yếu tiếp tục của USD trong năm 2025, với DXY có thể giảm xuống mức 91,14 vào tháng 6 và xuống mức thấp nhất là 90,34 vào tháng 7 trước khi có sự phục hồi nhẹ vào cuối năm.
Sự Nổi Lên Của Các Đồng Tiền Thay Thế
Sự trỗi dậy của Euro và Yên
Trong bối cảnh suy yếu của đồng đô la, euro và yên Nhật đang nổi lên như những đồng tiền thay thế hấp dẫn. Thực tế, euro đã tăng giá đáng kể so với đồng đô la, với 1 USD hiện chỉ đổi được 0,88 euro, giảm so với mức 0,97 euro khi Trump lên nắm quyền.
Goldman Sachs - trước đây lạc quan về đồng đô la - hiện dự đoán đồng tiền Mỹ sẽ giảm xuống mức 1,20 USD đối với euro và 135 yên đối với đồng yên Nhật trong 12 tháng tới, tương đương với mức suy yếu thêm 6% so với mức hiện tại. "Các xu hướng tiêu cực trong quản trị và thể chế của Mỹ đang làm xói mòn đặc quyền quá đáng mà các tài sản Mỹ đã hưởng thụ trong thời gian dài, và điều đó đang gây áp lực lên lợi nhuận tài sản Mỹ và đồng đô la, và có thể tiếp tục như vậy trong tương lai trừ khi được đảo ngược," các nhà phân tích ngoại hối của Goldman đã cảnh báo.
Sự gia tăng của các đồng tiền mới nổi và vàng
Sự suy yếu của USD cũng đang tạo cơ hội cho các đồng tiền của các nền kinh tế mới nổi. Khi Mỹ vật lộn với nợ nần và thách thức chính trị, các khu vực khác đang vươn lên:
· Khu vực châu Á-Thái Bình Dương đang dẫn đầu về tăng trưởng toàn cầu
· Ấn Độ đang vượt qua Trung Quốc với tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong các nền kinh tế lớn
· Liên minh châu Âu vượt qua các vấn đề ngắn hạn và tăng cường hội nhập tài chính
Khi các nền kinh tế này thu hút vốn toàn cầu, đồng tiền của họ mạnh lên. Nhà đầu tư đang rút tiền ra khỏi tài sản đô la và đặt tiền vào euro, rupee và yên.
Đồng thời, vàng cũng trở thành nơi trú ẩn an toàn thay thế cho USD. Trong bối cảnh USD suy yếu và bất ổn chính trị gia tăng, nhiều quốc gia đang tăng cường dự trữ vàng như một biện pháp phòng ngừa chống lại sự bất ổn tiền tệ.
Hàm Ý Cho Nhà Đầu Tư Và Các Nền Kinh Tế
Tác động đến chiến lược đầu tư toàn cầu
Sự suy yếu của đồng đô la có tác động sâu rộng đến chiến lược đầu tư toàn cầu. Nhà đầu tư cần xem xét lại phân bổ tài sản của họ, với sự chú ý đặc biệt đến rủi ro tiền tệ. Với tiểu sử của đồng đô la với tư cách là tài sản trú ẩn an toàn đang bị thách thức, danh mục đầu tư quá tập trung vào tài sản Mỹ có thể đối mặt với rủi ro mới.
Gregory Peters, đồng giám đốc đầu tư tại PGIM Fixed Income, đưa ra nhận định nghiêm túc: "Mỹ đã được hưởng lợi từ tình trạng đồng tiền dự trữ trong 100 năm. Chỉ cần chưa đầy 100 ngày để hủy bỏ nó. Đó là một vấn đề rất lớn”.
Nhà đầu tư cá nhân và tổ chức nên xem xét:
· Đa dạng hóa tài sản theo đồng tiền, bao gồm euro, yên và đồng tiền mới nổi
· Tăng tỷ trọng vàng và các tài sản trú ẩn an toàn khác
· Xem xét cơ hội đầu tư vào thị trường mới nổi có khả năng hưởng lợi từ dòng vốn chuyển hướng
· Cân nhắc cẩn thận rủi ro khi đầu tư vào trái phiếu kho bạc Mỹ và tài sản bằng USD
Tác động đến các nền kinh tế mới nổi
Đối với các nền kinh tế mới nổi, sự suy yếu của đồng đô la mang lại cả cơ hội lẫn thách thức. Một mặt, nó giảm gánh nặng trả nợ bằng đô la và có thể mang lại lợi thế cạnh tranh cho hàng xuất khẩu. Mặt khác, bất ổn tiền tệ có thể gây ra biến động trên thị trường tài chính mới nổi.
Sự trỗi dậy của các hệ thống thanh toán thay thế và thỏa thuận thương mại song phương tạo cơ hội cho các quốc gia giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la. Đây có thể là bước đầu tiên hướng tới một hệ thống tiền tệ quốc tế đa cực hơn, nơi không có đồng tiền nào chiếm ưu thế tuyệt đối.
Tác động đến Việt Nam
Đối với Việt Nam, nền kinh tế có độ mở cao với thương mại quốc tế, biến động của đồng đô la có tác động đáng kể:
· Về xuất khẩu: Đồng đô la yếu đi có thể làm giảm tính cạnh tranh của hàng xuất khẩu Việt Nam sang thị trường Mỹ khi tính theo đồng nội tệ, nhưng đồng thời có thể mở ra cơ hội xuất khẩu sang các thị trường khác như EU khi VND không mạnh lên so với các đồng tiền khác ngoài USD.
· Về nhập khẩu: Nhập khẩu nguyên liệu, máy móc từ Mỹ có thể trở nên rẻ hơn, giúp giảm chi phí đầu vào cho sản xuất.
· Về nợ nước ngoài: Việt Nam có khoản nợ nước ngoài đáng kể bằng USD. Đồng đô la yếu đi có thể giảm gánh nặng trả nợ khi quy đổi sang VND.
· Về dự trữ ngoại hối: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cần xem xét lại cơ cấu dự trữ ngoại hối, có thể cân nhắc đa dạng hóa sang các đồng tiền khác và tăng dự trữ vàng.
· Về chính sách tỷ giá: Việc điều hành tỷ giá VND/USD cần linh hoạt hơn, đặc biệt trong bối cảnh USD có thể tiếp tục suy yếu trong dài hạn.
Nhận Định Từ Các Chuyên Gia Trên Nền Tảng X (Twitter)
Rất nhiều chuyên gia kinh tế và nhà đầu tư hàng đầu đã chia sẻ quan điểm của họ về cuộc khủng hoảng niềm tin đối với đồng đô la trên nền tảng X (Twitter) trong những ngày gần đây.
Peter Schiff, một nhà đầu tư và nhà phê bình kinh tế nổi tiếng, đã đăng: "Thế giới đang mất niềm tin vào đồng đô la. Các thuế quan của Trump chỉ là giọt nước tràn ly. Khi Fed buộc phải in thêm tiền để tài trợ thâm hụt và cứu trợ các ngân hàng, sự sụp đổ sẽ diễn ra nhanh chóng. Đây là lý do tại sao vàng đang tăng vọt"
Ray Dalio, nhà sáng lập Bridgewater Associates, đã chia sẻ một phân tích sâu sắc: "Mỗi đế chế tiền tệ đều có chu kỳ. Đồng đô la không phải là ngoại lệ. Chúng ta đang ở cuối Trật tự Thế giới do Mỹ dẫn đầu. Sự chuyển đổi sang một hệ thống đa cực đang diễn ra trước mắt chúng ta. Nhiều tiền tệ dự trữ, nhiều hơn một trung tâm kinh tế. Hãy chuẩn bị cho biến động."
Nouriel Roubini, nhà kinh tế học người Mỹ gốc Thổ Nhĩ Kỳ, người đã dự đoán chính xác cuộc khủng hoảng tài chính 2008, đã nhận xét: "Các dấu hiệu phi đô la hóa đang tăng tốc. Không phải ngày mai, không phải tuần tới, nhưng xu hướng đã rõ ràng. Chính sách thuế quan thiếu nhất quán và thù địch của Mỹ, cùng với nợ không bền vững, đang phá hoại nền tảng niềm tin mà vị thế của đồng đô la dựa vào."
Mohamed El-Erian, cố vấn kinh tế trưởng của Allianz và cựu CEO của PIMCO, đã viết: "Cái nhìn nhị phân về sự sụp đổ hoặc thống trị liên tục của đồng đô la đều sai lầm. Thực tế phức tạp hơn: một quá trình chuyển đổi dần dần dẫn đến một thế giới tiền tệ phân mảnh hơn với những hậu quả quan trọng cho đầu tư và thương mại quốc tế."
Kết Luận: Bước Ngoặt Lịch Sử Cho Trật Tự Tiền Tệ Toàn Cầu?
Cuộc khủng hoảng niềm tin đối với đồng đô la Mỹ trong năm 2025 có thể đánh dấu một bước ngoặt lịch sử trong trật tự tiền tệ toàn cầu. Mặc dù còn quá sớm để nói rằng chúng ta đang chứng kiến "cái chết" của sự thống trị của đồng đô la, nhưng những dấu hiệu phi đô la hóa đang diễn ra rõ ràng và đang tăng tốc.
"Cú sốc Trump" với các chính sách thuế quan và thái độ thù địch đối với các đối tác thương mại truyền thống đã tạo ra một chất xúc tác mạnh mẽ cho quá trình này. Tuy nhiên, các nguyên nhân sâu xa đã tồn tại từ lâu: nợ công khổng lồ và ngày càng tăng của Mỹ, việc lạm dụng "đặc quyền quá đáng", và sự trỗi dậy của các nền kinh tế mới cùng với các hệ thống tài chính thay thế.
Như Walter Wriston, cố CEO của Citicorp, từng nhận xét: "Vốn đi đến nơi nó được chào đón và ở lại nơi nó được đối xử tốt". Trong gần một thế kỷ, Mỹ đã là điểm đến cuối cùng của tiền trên toàn cầu. Giờ đây, các nhà đầu tư đột nhiên lo ngại điều này có thể không còn đúng nữa, và hệ quả có thể rất đáng kể.
Điều này không có nghĩa là một sự sụp đổ đột ngột của đồng đô la, mà là một quá trình chuyển đổi dần dần sang một thế giới tiền tệ đa cực hơn. Sức mạnh của quán tính và thiếu các lựa chọn thay thế khả thi sẽ giữ cho đồng đô la ở vị thế quan trọng trong nhiều năm tới. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp và nhà đầu tư nên chuẩn bị cho một kỷ nguyên mới với biến động gia tăng, cơ cấu quyền lực kinh tế thay đổi, và các trụ cột truyền thống của hệ thống tài chính toàn cầu bị thách thức.
David Lubin, một nghiên cứu viên cấp cao tại Chatham House, một think-tank ở London, đã chỉ ra một đặc điểm của chính quyền hiện tại là "một kiểu khinh miệt hoặc thiếu cân nhắc đối với phần còn lại của thế giới". Ông nói thêm: "Tôi chưa thấy bất kỳ khuôn khổ mạch lạc nào cho loại hệ thống tiền tệ tồn tại sau khi bạn làm suy yếu vai trò của đồng đô la trong đó".
Liệu "Cú sốc Trump" sẽ có tác động lâu dài như "Cú sốc Nixon" nửa thế kỷ trước hay không còn phải chờ xem, nhưng rõ ràng là trật tự tiền tệ toàn cầu đang ở một ngã ba đường lịch sử, và điều gì đến sau có thể khác biệt đáng kể so với những gì chúng ta đã biết trong suốt cuộc đời của hầu hết mọi người đang sống ngày nay.
Tham khảo từ Finacial Time và 1 số nguồn khác.
Bản quyền thuộc về Nội Blog và Thái cực đầu tư.
Share this post