Nhận định về tình hình kinh tế Việt Nam trong tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2024
Các chỉ số kinh tế vĩ mô của Việt Nam trong bốn tháng đầu năm 2024 ghi nhận những tín hiệu khả quan, cho thấy nền kinh tế đang dần phục hồi và tăng trưởng trở lại sau giai đoạn khó khăn và đầy biến động. Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức cần được giải quyết để duy trì đà tăng trưởng bền vững.
Ngành nông nghiệp: Tín hiệu khả quan từ thủy sản
Theo số liệu từ Báo cáo của Tổng cục Thống kê, ngành nông nghiệp Việt Nam ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực trong quý I/2024, đặc biệt là lĩnh vực thủy sản. Sản lượng thủy sản trong tháng 4 ước đạt 772,4 nghìn tấn, tăng 3,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, sản lượng cá tra tăng 8%, tôm thẻ chân trắng tăng 5,2%, nhờ giá bán cá tra ổn định và mô hình nuôi tôm công nghệ cao ngày càng được nhân rộng.
Tính chung 4 tháng đầu năm, sản lượng thủy sản cả nước đạt 2,71 triệu tấn, tăng 2,5% so với cùng kỳ năm 2023, với sản lượng cá tăng 2,3%, tôm tăng 3,8%. Nhìn chung, ngành thủy sản đang có những bước tiến vững chắc, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế nông nghiệp.
Sản xuất công nghiệp: Động lực tăng trưởng
Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) tháng 4/2024 tăng 0,8% so với tháng trước và tăng 6,3% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 4 tháng đầu năm, IIP tăng 6% so với cùng kỳ năm 2023, cao hơn mức giảm 2,5% của cùng kỳ năm ngoái.
Nhóm ngành chế biến, chế tạo ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng 6,3%, đóng góp 5,5 điểm phần trăm vào mức tăng chung của IIP. Các ngành trọng điểm như sản phẩm từ cao su và plastic tăng 27,5%; thiết bị điện tăng 24,7%; hóa chất tăng 24,3%; giường, tủ, bàn, ghế tăng 17,3%; dệt tăng 14,5% đều có mức tăng trưởng cao so với cùng kỳ năm trước.
Tuy nhiên, sản xuất một số sản phẩm công nghiệp quan trọng như khí hóa lỏng, khí đốt thiên nhiên, tivi, ô tô và xe máy lại ghi nhận mức sản lượng giảm so với cùng kỳ năm 2023. Số lao động làm việc trong các doanh nghiệp công nghiệp tăng 3,4% so với cùng thời điểm năm ngoái.
Đầu tư nước ngoài: Lực đẩy quan trọng
Trong 4 tháng đầu năm 2024, tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký tại Việt Nam đạt gần 9,27 tỷ USD, tăng 4,5% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, lượng vốn FDI thực hiện tại Việt Nam đạt 6,28 tỷ USD, tăng 7,4% và là mức cao nhất trong 5 năm qua.
Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục là điểm sáng trong thu hút FDI, chiếm 78,5% tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện. Theo đó, các nhà đầu tư nước ngoài đang tận dụng tốt lợi thế về chi phí lao động của Việt Nam trong sản xuất hàng công nghiệp.
Bên cạnh đó, lĩnh vực kinh doanh bất động sản và sản xuất, phân phối điện cũng nhận được nguồn vốn FDI lớn, lần lượt chiếm 9,7% và 4,1% tổng vốn FDI thực hiện.
Đầu tư trong nước: Khu vực tư nhân ghi nhận tín hiệu khả quan
Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, tình hình đăng ký doanh nghiệp mới tại Việt Nam trong 4 tháng đầu năm 2024 ghi nhận những tín hiệu khả quan, phản ánh sự hồi phục và tăng trưởng của khu vực kinh tế tư nhân.
Số lượng doanh nghiệp mới tăng trưởng tích cực: Trong 4 tháng đầu năm 2024, cả nước có 51.600 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, tăng 3,4% so với cùng kỳ năm 2023. Con số này cho thấy khu vực kinh tế tư nhân tiếp tục là động lực quan trọng thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
Về lĩnh vực hoạt động, khu vực dịch vụ dẫn đầu với 38.600 doanh nghiệp mới, tăng 3,2% so với cùng kỳ năm trước. Khu vực công nghiệp và xây dựng cũng có 12.500 doanh nghiệp mới, tăng 4%. Những con số này phản ánh xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế của Việt Nam sang khu vực dịch vụ và công nghiệp chế biến, chế tạo.
Vốn đầu tư và việc làm của doanh nghiệp mới tăng: Bên cạnh số lượng, quy mô vốn đăng ký của các doanh nghiệp mới cũng ghi nhận mức tăng trưởng khả quan. Tổng vốn đăng ký đạt gần 508 nghìn tỷ đồng, tăng 9,3% so với cùng kỳ năm 2023. Đây là một tín hiệu đáng mừng, cho thấy niềm tin của các nhà đầu tư vào triển vọng phát triển của nền kinh tế.
Về việc làm, các doanh nghiệp mới dự kiến tạo ra 353.800 lao động, tăng 6,8% so với cùng kỳ năm trước. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đang chú trọng tạo việc làm, thu nhập cho người lao động.
Sự hồi sinh của doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động: Một điểm đáng chú ý khác là sự gia tăng mạnh số lượng doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, với gần 30.000 doanh nghiệp, tăng 2,4% so với cùng kỳ năm trước. Đây là dấu hiệu tích cực cho thấy môi trường kinh doanh đang được cải thiện, các doanh nghiệp đã vượt qua giai đoạn khó khăn và sẵn sàng khởi động trở lại hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn cũng tăng 21,9%, lên tới 60.900 doanh nghiệp. Bên cạnh đó, còn có 19.100 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ giải thể, giảm 9% và 6.400 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 4,9%. Những con số này phản ánh thực tế là môi trường kinh doanh vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức đối với một bộ phận doanh nghiệp.
Đầu tư công: Nguồn vốn quan trọng cho phát triển hạ tầng
Vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách Nhà nước trong 4 tháng đầu năm 2024 ước đạt 142,8 nghìn tỷ đồng, tăng 5,9% so với cùng kỳ năm trước và bằng 20,1% kế hoạch năm. Nguồn vốn này được dành cho các dự án phát triển hạ tầng thiết yếu như giao thông vận tải, nông nghiệp, giáo dục, y tế và văn hóa.
Trong đó, vốn đầu tư từ nguồn ngân sách địa phương chiếm tỷ trọng lớn, đạt 118,5 nghìn tỷ đồng, tăng 7,7% so với cùng kỳ năm 2023. Điều này cho thấy sự tập trung đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng tại các địa phương, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng
Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 4/2024 tăng 2% so với tháng trước và tăng 9% so với cùng kỳ năm trước nhờ sự đóng góp tích cực của ngành du lịch.
Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong bốn tháng đầu năm 2024 ước đạt 2.062,3 nghìn tỷ đồng, tăng 8,5% so với cùng kỳ năm trước. Nếu loại trừ yếu tố giá, mức tăng là 5,3%. Đáng chú ý là doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống tăng 15,3%; doanh thu du lịch lữ hành tăng mạnh 49,3%, phản ánh sự phục hồi mạnh mẽ của ngành du lịch sau đại dịch COVID-19.
Xuất, nhập khẩu hàng hóa
Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa bốn tháng đầu năm 2024 đạt 238,88 tỷ USD, tăng 15,2% so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu tăng 15%, đạt 123,64 tỷ USD, trong đó khu vực có vốn đầu tư nước ngoài chiếm tỷ trọng lớn nhất với 72,8%. Nhập khẩu tăng 15,4%, đạt 115,24 tỷ USD. Cán cân thương mại hàng hóa ước tính xuất siêu 8,4 tỷ USD, cao hơn mức 7,66 tỷ USD của cùng kỳ năm trước.
Chỉ số giá tiêu dùng, chỉ số giá vàng và chỉ số giá đô la Mỹ
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4/2024 tăng 0,07% so với tháng trước, đưa mức tăng bình quân bốn tháng đầu năm 2024 lên 3,93% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân chính làm CPI tăng trong tháng 4 là do giá xăng dầu tăng theo giá nhiên liệu thế giới. Lạm phát cơ bản (loại trừ lương thực, thực phẩm tươi sống, năng lượng và mặt hàng do Nhà nước quản lý) tăng 2,79% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức tăng của CPI chung.
Nhìn chung, các chỉ số kinh tế vĩ mô của Việt Nam trong bốn tháng đầu năm 2024 ghi nhận những tín hiệu khả quan, cho thấy nền kinh tế đang dần phục hồi và tăng trưởng trở lại sau giai đoạn khó khăn do đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức cần được giải quyết để duy trì đà tăng trưởng bền vững.
Trước hết, chính phủ cần tiếp tục thực hiện các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, để thúc đẩy sự phục hồi của nền kinh tế. Các gói kích thích đầu tư công và đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công cũng cần được triển khai hiệu quả, nhằm tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn.
Bên cạnh đó, các nhà hoạch định chính sách cần theo dõi sát diễn biến của lạm phát và điều chỉnh chính sách tiền tệ phù hợp để kiểm soát lạm phát trong giới hạn an toàn. Việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô là rất quan trọng để thu hút đầu tư nước ngoài và tạo môi trường kinh doanh thuận lợi.
Về lâu dài, Việt Nam cần tập trung vào việc nâng cao năng suất lao động, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong các ngành công nghiệp trọng điểm. Đồng thời, cần có những cải cách thực chất để cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi cho khởi nghiệp và thu hút nguồn lực đầu tư trong và ngoài nước.
Với những nỗ lực phù hợp từ Chính phủ và sự chung tay của các doanh nghiệp, nền kinh tế Việt Nam hoàn toàn có thể vượt qua giai đoạn khó khăn và tiếp tục trên đà phát triển bền vững trong những năm tới.